نوشته شده توسط : شب های بی ستاره

آيا براى نماز قضا مى توان تعقيب خواند؟

قرآن مى فرمايد: (فَإِذَا فَرَغْتَ فَانصَبْ * وَ إِلَى رَبِّكَ فَارْغَب)[1]; پس هنگامى كه از كار مهمى فارغ شدى، به كار و طاعت ديگر بپرداز و به سوى پروردگارت با اشتياق روى آور. از امام باقر(عليه السلام)در تفسير اين آيه، چنين نقل شده است:
هنگامى كه از نماز، فراغت يافتى، در همان حال كه نشسته اى، به دعا بپرداز و از خداوند هر چه از دنيا و آخرت مى خواهى، تمنا كن و هنگامى كه از دعا فارغ شدى، به سوى خداوند متعال توجه كن.[2] از مجموع اين آيه و روايت مى توان استفاده كرد كه دعا و تعقيبات بعد از نماز، كارى پسنديده و مستحب مى باشد[3] و بين نماز قضا و غير آن در اين جا فرقى نيست.
[1]. انشراح، 7ـ8.
[2]. سيد هاشم بحرانى، البرهان، ج5، ص690.
[3]. طبرسى، مجمع البيان، ج10، ص391; محقق احمد اردبيلى، زبدة البيان، ص 125; ر.ك: تفسير نمونه، ج27، ص128.


چرا بعد از قرائت آيه: (إنّ الله و ملائكته يصلون على النبى...) پس از پايان نمازها بايد سه بار صلوات بفرستيم؟ لطفاً فلسفه آن را بيان كنيد.

اين كار ريشه در روايت هاى اسلامى دارد و در سنت و سيره پيشوايان معصوم(عليهم السلام) چنين آمده است و مؤمنان نيز به پيروى از سنت و سيره آن بزرگواران چنين اذكار و دعاها و تعقيباتى را به جا مى آورند; چنان كه حضرت امام موسى كاظم(عليه السلام) مى فرمايد: هر كس بعد از نماز صبح و نماز مغرب قبل از آن كه پاهايش را حركت دهد ]هيئت نشستن در حال نماز را به هم بزند[  و يا كسى سخنى بگويد، آيه (إنّ الله و ملائكته و يصلّون على النّبى...) را بخواند، و بگويد: خدايا بر محمد و ذريه آن حضرت درود بفرست، خداوند صد حاجت او را برآورده مى كند كه هفتاد حاجت در دنيا و سى حاجت ديگر در آخرت براى او برآورده مى شود.[1]
[1]. ر.ك: همان، ص58.


پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) هنگام نماز همين صلواتى را كه ما امروز در نماز ادا مى كنيم، به جا مى آوردند يا از سخن شايسته ديگرى استفاده مى كردند؟

خداوند متعال مى فرمايد: (إِنَّ اللَّهَ وَ مَلَـئِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِىِّ يَـأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلِيمًا)[1]; خداوند و فرشتگانش بر پيامبر درود مى فرستند، اى كسانى كه ايمان آورده ايد بر او درود فرستيد و سلام گوييد و تسليم فرمانش باشيد.
مقام پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) آن قدر والاست كه آفريدگار هستى و فرشتگان بر او درود مى فرستند و خداوند به انسان ها نيز دستور مى دهد كه بر پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) درود و سلام بفرستند و در برابر فرمان او تسليم باشند، زيرا او گوهر گران قدر عالم آفرينش است.[2]
    بر اساس روايات اسلامى، پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) نيز در نمازهاى شان همين صلواتى را مى فرستاد كه ما امروز در نمازهايمان مى فرستيم; از جمله ابوحمزه ثمالى از يكى از ياران پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) به نام «كعب» نقل مى كند كه «هنگامى كه آيه 56، سوره احزاب، نازل شد عرض كرديم: سلام بر تو را مى دانيم، ولى صلوات بر تو چگونه است؟ فرمود: بگوييد: اللهم صل على محمدوآل محمد كما صلّيت على ابراهيم... سپس به دنبال اين فرمايش فرمود: نماز بگذاريد همان طور كه ما را مى بينيد، سپس آن حضرت نماز گزارد ]و در نمازش نيز همين صلوات را قرائت فرمود[3]
[1]. احزاب، آيه56.
[2]. ر.ك: تفسير نمونه، ج17، ص415 ـ 424.
[3]. ر.ك: محمد باقر مجلسى، بحارالانوار، ج91، ص85.


در مفاتيح الجنان آمده كه هر كس بعد از نماز عشا آيه: (امن الرّسول...) را تلاوت كند، ثواب نماز شب را دارد. آيا اين شخص با فردى كه نيمه شب برخاسته و نماز شب مى خواند تفاوتى ندارد؟ و يا در روايت آمده كه تسبيحات حضرت زهرا(عليها السلام) برتر از هزار ركعت نماز مستحب است و...؟

اولاً: اين گونه روايات در صدد بيان اهميت و ارزش اعمال مذكور است و مى خواهد بفهماند كه مثلاً تلاوت آيه «امن الرسول» و يا تسبيحات حضرت زهرا(عليها السلام) خيلى ارزشمند است، نه اين كه اينها با خواندن نماز شب و يا نماز مستحبى تفاوتى ندارد.

    ثانياً: همان گونه كه در پرسش اشاره نموده ايد تلاوت آيه مذكور ثواب نماز شب را دارد، ولى نماز شب چنان كه در روايات آمده علاوه بر ثواب، داراى آثار و نتايج ديگرى هم چون بركت رزق، زايل شدن غم و اندوه، حصول معنويت و... است.[1] كه براى تلاوت آيه «آمن الرسول» اين آثار گفته نشده است، بنابراين حال كسى كه آيه مذكور را تلاوت كند با كسى كه نماز شب بخواند متفاوت خواهد بود. هم چنين خواندن نماز مستحبى و تسبيحات حضرت زهرا(عليها السلام) هر كدام داراى آثار مخصوص به خود است كه ديگرى آن آثار را ممكن است نداشته باشد.
[1]. ر.ك: شيخ عباس قمى، سفينة البحار، ج5، ص159.


كدام يك از آيه هاى سوره بقره از ديگر آيات آن مهم تر است و آن را بعد از نماز عشا مى خوانند؟ شأن نزول آن آيه شريفه را بيان فرماييد؟

از آن جا كه در دو آيه آخر سوره بقره خلاصه اى از تمام سوره بقره آمده است، رهبران اسلام در ضمن احاديث متعددى ما مسلمانان را به خواندن اين دو آيه بعد از نماز عشا ترغيب كرده اند و براى آن ثواب هاى گوناگونى بيان داشته اند. خداوند متعال در اين دو آيه مى فرمايد: (ءَامَنَ الرَّسُولُ بِمَآ أُنزِلَ إِلَيْهِ مِن رَّبِّهِ وَالْمُؤْمِنُونَ كُلٌّ ءَامَنَ بِاللَّهِ وَمَلَـئِكَتِهِ وَكُتُبِهِ وَرُسُلِه...)[1]; پيامبر به آن چه از طرف پروردگارش بر او نازل شده ايمان آورده است ]و رهبرى است كه به تمام سخنان خود كاملا مؤمن مى باشد [و مؤمنان ]نيز[  به خدا و فرشتگان او و كتاب ها و فرستادگان وى همگى ايمان آورده اند ]و مى گويند[ ما در ميان پيامبران او فرق نمى گذاريم ]و به همگى ايمان داريم[  و گفتند: ما شنيديم و اطاعت كرديم، پروردگارا ]انتظار [آمرزش تو را ]داريم[ و بازگشت ]ما[ به سوى تو است. خداوند هيچ كس را جز به اندازه توانائيش تكليف نمى كند، ]به همين جهت انسان [هر كار ]نيكى[  انجام دهد براى خود انجام داده و هر كار ]بدى [كند به زيان خود كرده است... .[2]
    از «ابن عباس» و نيز از «ابوهريره» چنين روايت شده است كه وقتى آيه: (وَإِن تُبْدُوا مَا فِي أَنْفُسِكُمْ أَوْ تُخْفُوهُ يُحَاسِبَكُم...)[3]; آن چه در ]ضماير و ذهن[ خودتان است آشكار نماييد و يا پنهان سازيد خداوند آن را به حساب و محاسبه خواهد در آورد نازل گرديد و بر صحابه فوق العاده سخت و گران آمد، لذا نزد پيامبراكرم(صلى الله عليه وآله)آمدند و گفتند: «يا رسول اللّه! ما طاقت تحمل اين آيه را نداريم!» رسول اكرم(صلى الله عليه وآله) فرمود: آيا مى خواهيد مانند اهل كتابى كه قبل از شما بودند، باشيد؟ كه به پيامبرانشان گفته بودند: سمعنا و عصينا ; گوش داديم ولى نافرمانى نموديم، بلكه بايد بپرهيزيد و از خداوند بترسيد و حتى برعكس آنها باشيد و در قبال آيات خداوند متعال فرمانبردار باشيد. صحابه وقتى كه اين موضوع را از پيامبر(صلى الله عليه وآله) شنيدند زبان هاى خويش را بستند و مطيع شدند سپس در دنباله فرمان بردارى آنان اين آيه نازل شد و بعد موضوع آيه فوق كه ايجاد اضطراب و نگرانى در ميان اصحاب نموده بود به وسيله آيه: (لا يكلف اللّه نفسا الاّ وسعها)[4]; خداوند هيچ كس را به فوق طاقت او مكلف نمى سازد. برداشته شد.
    حضرت رسول اكرم(صلى الله عليه وآله) در اهميت اين دو آيه مى فرمايد: خداى متعال سوره بقره را به اين دو آيه ختم كرده و آن دو آيه را از گنج خود كه تحت عرش دارد،به من داده است پس بياموزيد اين دو آيه را و بياموزانيد آن را به پسران خود از جهت آن كه هم قرآن است و هم دعا.[5]
[1]. بقره، آيه285ـ286.
[2]. ر.ك: همان، ج2، ص292 - 299.
[3]. بقره، آيه284.
[4]. ر.ك: همان، ج2، ص292 - 299.
[5]. شيخ طبرسى، مجمع البيان، ج1، ص404، و نيز ر.ك: دكتر محمدباقر محقق، شأن نزول آيات، ص105.

 

 

 

 

منبعhttp://salat.ir/sharepage.php?module=pesare&start=20 





:: برچسب‌ها: نماز ,
:: بازدید از این مطلب : 79
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0
تاریخ انتشار : شنبه 7 اسفند 1395 | نظرات ()
مطالب مرتبط با این پست
لیست
می توانید دیدگاه خود را بنویسید


نام
آدرس ایمیل
وب سایت/بلاگ
:) :( ;) :D
;)) :X :? :P
:* =(( :O };-
:B /:) =DD :S
-) :-(( :-| :-))
نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

آپلود عکس دلخواه: